Podatek PCC, czyli podatek od tzw. czynności cywilnoprawnych, to jeden z kilkunastu podatków bezpośrednich, z którymi mamy do czynienia w polskim systemie podatkowym. Ile wynosi podatek PCC, kto musi go opłacać, a kto jest z niego zwolniony? Ile czasu jest na opłacenie PCC i jakie transakcje są nim objęte? Sprawdźmy.
Rodzaje podatków w Polsce
W polskim systemie podatkowym występuje spora ilość wszelkiej maści danin. Mamy bowiem do czynienia z tzw. podatkami pośrednimi, do których można zaliczyć podatek akcyzowy, podatek od towarów i usług (VAT) czy podatek od gier i zakładów. Prócz tego, w Polsce występuje także cała gama tzw. podatków bezpośrednich, którymi są:
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT),
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT),
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC),
- podatek rolny,
- podatek leśny,
- podatek od nieruchomości,
- podatek od środków transportowych,
- podatek tonażowy,
- podatek od wydobycia niektórych kopalin,
- zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji (tzw. podatek od produkcji okrętowej).
Jednym z wymienionych podatków bezpośrednich jest przedmiotowy podatek PCC, o którym szerzej poniżej.
Czym jest podatek PCC?
Podatek PCC to tzw. podatek od czynności cywilnoprawnych, a więc “transakcji” niosących określone korzyści dla danego podmiotu. Za korzyść tę można przyjąć zarówno sprzedaż jakiegoś dobra / aktywa, ale także jego otrzymanie np. w ramach darowizny. Podatkiem PCC objęta będzie nawet prywatna pożyczka.
Co istotne, podatek PCC nie dotyczy wyłącznie osób fizycznych, ale także osób prawnych, a więc np. spółek prawa handlowego jak spółki z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółki akcyjne.
Obowiązek jego regulowania wynika z Ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Co jest opodatkowane podatkiem PCC?
Podstawą opodatkowania podatkiem PCC są przede wszystkim:
- umowa sprzedaży oraz umowa zamiany rzeczy bądź praw majątkowych
- umowa pożyczki pieniędzy;
- umowa dożywocia;
- umowa darowizny, jednak wyłącznie dotycząca przejęcia przez osobę obdarowaną długów lub zobowiązań darczyńcy;
- umowa depozytu nieprawidłowego;
- ustanowienie hipoteki;
- umowa spółki;
- ustanowienie odpłatnego użytkowania;
- umowa o dział spadku;
- umowa o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat.
Warte podkreślenia jest to, że jeśli w trakcie trwania danej umowy (np. umowy spółki) wartość podstawy opodatkowania wzrośnie, niezbędne będzie ponowne opłacenie podatku PCC (od różnicy).
Wysokość podatku PCC
Wysokość podatku PCC (podatku od czynności cywilnoprawnych) zależna jest od rodzaju transakcji / umowy oraz jej przedmiotu.
Podatek PCC w wysokości 1 proc.
W sytuacji, gdy chodzi o umowę sprzedaży nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego, oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, wysokość podatku PCC kształtować się będzie na poziomie 1 procenta.
Podatek PCC w wysokości 2 proc.
Gdy w grę wchodzą umowy zmiany, dożywocia, działu spadku, zniesienie współwłasności oraz darowizn: przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego, oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym, wysokość podatku PCC wynosi już 2 proc.
WAŻNE! Jeśli umowa dotyczy innych praw majątkowych, to podatek od czynności cywilnoprawnych wyniesie 1 procent podstawy opodatkowania.
Podatek PCC od umowy spółki
Zawierając spółkę (np. spółkę z o.o.), musisz liczyć się z tym, że urząd skarbowy będzie wymagał od Ciebie zapłaty 0,5 proc. podstawy opodatkowania, którą jest wniesiony przez wspólników kapitał zakładowy. Jeśli przyjmiemy, że podstawą opodatkowania jest minimalna wysokość kapitału zakładowego (5000 zł), to podatek PCC wynosie dokładnie 25 zł.
Podatek PCC od hipoteki
Mimo że większość umów o kredyt mieszkaniowy zabezpieczona jest ustanowieniem hipoteki w księdze wieczystej nieruchomości, to mało kto zdaje sobie sprawę, że czynność ta także objęta jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jego wysokość wynika bezpośrednio z wartości wierzytelności, która ma zostać zabezpieczona hipoteką i jest równa 0,1 proc. Jeśli wierzytelność nie ma określonej wysokości, podatek PCC wynosi dokładnie 19 zł.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy, wynikający z Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, powstaje w momencie
- dokonania czynności cywilnoprawnej, na przykład zawarcia umowy
- każdorazowej wypłaty środków pieniężnych, jeżeli umowa pożyczki określa, że wypłata środków pieniężnych nastąpi niejednokrotnie i ich suma nie jest znana w chwili zawarcia umowy
- podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki mającej osobowość prawną
- złożenia oświadczenia o ustanowieniu hipoteki lub zawarcia umowy ustanowienia hipoteki
- uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody
- powołania się przez podatnika na fakt dokonania czynności cywilnoprawnej – o ile podatnik nie złożył deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych w terminie 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt jej dokonania.
Termin zapłaty podatku PCC wynosi 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, o którym powyżej.
Zwolnienie z podatku PCC
Podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie są objęte transakcje nieprzekraczające kwoty 1 tysiąca złotych. Zwolnieniu z podatku PCC podlegają także te umowy, w których jedna ze stron jest podatnikiem podatku VAT lub podmiot z niego zwolniony. Ten rodzaj transakcji będzie udokumentowany bowiem fakturą VAT lub fakturą bez VAT – na podstawie zwolnienia i nie zajdzie konieczność uregulowania podatku PCC.
